Van một chiều là gì ? 

Thiết bị van một chiều được sử dụng để điều chỉnh lưu chất di chuyển theo một hướng nhất định và ngăn ngừa lưu chất di chuyển ngược lại. Thiết bị này hoạt động tự động bằng cách sử dụng áp suất dòng chảy, đóng vai trò bảo vệ các hệ thống đường ống, thiết bị bơm, hệ thống bình chứa. Bên cạnh đó, việc sử dụng van một chiều còn giảm thiểu các sự cố liên quan đến đường ống như rò rỉ và giúp điều hướng và kiểm soát lưu chất trong trường hợp có sự cố xảy ra, giúp tránh thất thoát chất lỏng hoặc khí.

Chức năng van một chiều 

Chức năng quan trọng của van một chiều đó là đảm bảo chế độ vận hành chuẩn của cả hệ thống.

Ví dụ, khi hệ thủy lực được cung cấp chất lỏng bởi 1 trạm máy bơm gồm nhiều máy bơm ghép song song. Khi có sự cố tụt áp tại một máy bơm, nếu không có van 1 chiều lớp ở cửa đẩy của máy bơm đó, thì một phần lưu lượng chất lỏng có thể chảy ngược về máy bơm bị tụt áp. Điều này không có lợi trong quá trình vận hành hệ thống.

Van 1 chiều được sử dụng rộng rãi trên nhiều hệ thống như: Hệ thống cấp thoát nước, PCCC tại các khu chung cư, nhà cao tầng, trung tâm thương mại, đô thị hiện nay. Các hệ thống của nhà máy, khu công nghiệp, xí nghiệp, hệ thống thông gió, hệ thống cứu hỏa, hệ thống điều hòa khí, xử lý nước thải,... đều không thể thiếu van một chiều.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các loại van 1 chiều

3.1. Van 1 chiều cánh bướm còn được gọi là van bướm 1 chiều

• Van một chiều cánh bướm có cấu tạo gồm 3 thành phần chính:
• Thân van: có chất liệu gang hoặc inox
• Lá van: gồm 2 nửa tạo nên dạng tương tự như cánh bướm. Lá van được sản xuất từ vật Inox CF8/CF8M. 
• Lò xo: Được lồng vào trục giữ 2 lá van. 

Ngoài ra van một chiều này còn các các chi tiết khác như: gioăng đệm, chốt, vòng đệm. Cấu tạo van 1 chiều cánh bướm phù hợp cho cả hệ thống môi trường nước sạch và nước thải.

Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý van 1 chiều dạng cánh bướm như sau:

• Khi không có dòng lưu chất qua van, lá van giữ ở vị trí “Đóng” do tác dụng của lực đẩy lò xo.
• Xuất hiện dòng lưu chất chảy qua, 2 cánh lá van bị áp lực dòng chảy đẩy khỏi vị trí đóng.
• Khi dòng chảy dừng lại, lá van chịu áp lực của lò xo và dòng chảy ngược nên bị quay về vị trí đóng.
• Van đóng làm ngăn cản dòng lưu chất chảy theo hướng ngược vào cửa van.

3.2. Van 1 chiều lá lật

 Van một chiều lá lật có cấu tạo gồm 4 bộ phận cơ bản: thân van, nắp van và lá van.

• Thân van: cấu tạo từ các vật liệu có độ bền cao (thép, gang, đồng) với tác dụng bảo vệ các chi tiết bên trong. 
• Nắp van: có vị trí bên trên thân van, được gắn trực tiếp qua mặt bích và các bu lông. Có thể dễ dàng tháo rời nắp van để kiểm tra và bảo trì.
• Lá van (hay đĩa van): có dạng hình tròn, sử dụng vật liệu inox hoặc thép không gỉ. Chúng được bao bọc bên ngoài bằng lớp cao su. Lá van có thể di chuyển xoay quanh trục, đến góc 45º.

Nguyên lý hoạt động

• Dòng chảy đi qua sẽ tác động áp suất lên lá van, khiến nó tự động mở ra.
• Tùy thuộc vào tốc độ, lưu lượng của dòng chảy mà mức áp suất lớn nhỏ khác nhau. Áp suất càng lớn thì lá van càng mở nhiều.
• Khi dòng chảy dừng lại, lá van sẽ từ từ đóng theo sự tụt giảm của áp suất.
• Cuối cùng, nó giữ nguyên vị trí đóng hoàn toàn do trọng lực.
• Cấu tạo van 1 chiều này có lá van thiết kế nghiêng 45° nên đóng rất nhanh, giảm thiểu sự va đập của dòng chảy.

3.3. Van một chiều lò xo

Cấu tạo van một chiều dạng lò xo gồm 4 thành phần chính:

• Thân van: Được đúc bằng vật liệu đồng, gang hoặc inox
• Đĩa van: Có dạng hình tròn, dùng để bịt kín khi van ở trạng thái đóng. Đĩa van được cấu tạo bởi các vật liệu như đồng, gang bọc cao su, inox… 
• Ty van: Là bộ phận kết nối đĩa van và đáy van.
• Lò xo: đây chính là thành phần quan trọng trong cấu tạo van 1 chiều lò xo. Bộ phận này tạo nên tên gọi của loại van 1 chiều này. Lò xo có tác dụng giữ cho đĩa van ở vị trí đóng, cố định dòng chảy của lưu chất theo một hướng nhất định.

Nguyên lý vận hành

Van một chiều dạng lò xo hoạt động một cách tự động theo cơ chế sau:

• Không có lưu chất qua van, lực nén của lò xo làm cho đĩa van giữ chặt ở vị trí đóng.
• Lưu chất xuất hiện khiến cho áp lực này thắng lực đàn hồi của lò xo, lò xo bị nén lại.
• Đĩa van bị đẩy ra khỏi vị trí đóng, cho phép lưu chất đi qua van.
• Khi dòng chảy của lưu chất ngưng, áp lực dòng chảy ngược và lực giãn của lò xo khiến đĩa van trở về vị trí đóng.

3.4. Van một chiều dạng trượt

Cấu tạo van một chiều dạng trượt bao gồm trục đường ống dẫn vuông góc với trục của mặt để đỡ.

• Phần tử trượt nằm trên đĩa đỡ do khối lượng của nó, với yêu cầu van phải luôn được đảm bảo lắp đặt nằm ngang
• Trong trường hợp van 1 chiều dạng trượt lắp đặt trên đoạn ống nằm đứng, người ta dùng lò xo làm phần tử hỗ trợ kẹp chặt.
• Cấu tạo van một chiều này có thể thay đổi bằng cấu trúc bi trượt, sử dụng cho các đường ống nhỏ.

Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý van 1 chiều dạng trượt được diễn ra theo các điểm quan trọng sau:

• Khi có lưu chất đi qua, chúng làm cho phần tử trượt của van một chiều di chuyển (trượt) lên xuống giá đỡ. Với dạng van 1 chiều bi trượt thì bi di chuyển theo phương ngang.
• Khi trượt lên, dòng lưu chất được đi qua đường ống.
• Khi dòng lưu chất dừng lại, lực đẩy không tác dụng. Phần tử trượt ở vị trí đóng do trọng lực, ngăn dòng lưu chất di chuyển qua.

3.5. Van một chiều của bơm hút chân không

Van một chiều là phụ kiện quan trọng, đặc biệt ở các máy bơm hút chân không vòng dầu. Chúng được lắp đặt ở cổng hút và cổng xả của bơm.

• Van một chiều của máy bơm chân không thường được cấu tạo dạng van lò xo với các bộ phận chính: Bulong, vòng đệm, lò xo, tấm đỡ, miếng cao su.
• Van một chiều cổng hút được lắp đặt tại vị trí cổng hút của bơm. 
• Van 1 chiều cổng xả được lắp tại cổng xả của bơm chân không trên Stator.
• Số lượng và kích thước của van 1 chiều cổng xả tỉ lệ thuận với công suất của bơm (2-6 cái).

Nguyên lý hoạt động

Tại cổng hút của bơm chân không:

• Khi chưa có dòng không khí, hơi nước hút vào bơm, lực nén của lò xo làm cho đĩa van (vòng đệm, tấm cao su) giữ ở vị trí đóng. 
• Không khí bị hút vào qua cổng xả sẽ tạo áp lực lớn hơn lực đàn hồi khiến lò xo nén lại. Đĩa van đẩy ra khỏi vị trí đóng để dòng không khí đi vào buồng bơm. 
• Khi không có không khí qua cổng hút, lực giãn lò xo và áp lực dòng chảy ngược khiến van giữ nguyên vị trí đóng ban đầu.

Tại cổng xả của bơm: Nguyên lý van 1 chiều cổng xả cũng khá tương tự với van cổng hút. Điểm khác biệt ở đây là lưu chất di chuyển qua là không khí và dầu bị đẩy ra khỏi buồng bơm.

Xem thêm: Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo, công dụng của van gang, van bướm, van gang ty chìm và van gang ty nổi

Vai trò của van một chiều

Van một chiều tại cổng hút giúp làm kín buồng bơm và cố định chiều di chuyển của dòng không khí hút vào buồng bơm. Ngăn không cho không khí bị đẩy ngược lại đường ống hút (đặc biệt là khi cánh bơm di chuyển).

• Cấu tạo van 1 chiều cổng xả giúp khi mở ra sẽ cho phép không khí và dầu đi qua – Chỉ cho mở chiều thuận và chặn dòng chảy ngược lại
• Nhờ có sự đóng kín của van 1 chiều mà không khí không thể quay trở lại buồng bơm khi vừa có một cánh gạt đi qua vị trí xả. 
• Bơm hút chân không không có van xả (hoặc van xả hỏng) sẽ dẫn đến tình trạng tràn không khí vào ngược lại buồng bơm qua cổng xả, gây ra sự trung hoà về áp suất.
• Khi dừng bơm: van một chiều sẽ làm chốt chặn cuối cùng ngăn không khí bên ngoài không quay lại đường ống; ngăn tình trạng dầu hồi lại buồng bơm.

Van một chiều là thiết bị sử dụng nhiều trong các máy bơm, thiết bị thủy lực. Nắm được cấu tạo và cơ chế hoạt động giúp bạn dễ dàng hơn trong việc lựa chọn và sử dụng van 1 chiều phù hợp với thiết bị và hệ thống của mình. 

Thông số kỹ thuật chung của van 1 chiều 

• Kích thước: DN15 – DN400
• Vật liệu: Thép, inox, gang, nhựa.
• Kiểu kết nối: Lắp bích, lắp ren
• Tiêu chuẩn kết nối: JIS 10K, JIS 20K, BS, PVC, UPVC.
• Áp lực làm việc: PN10 (PN20), PN16
• Nhiệt độ làm việc: 0 ~ 180ºC
• Môi trường lưu chất: Nước, nước thải, dầu, gas, axit, hóa chất kiềm, khí nén.
• Hãng: Wonil
• Xuất xứ: Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc.
• Bảo hành: 12 tháng

Tổng kết lại, van một chiều là một thiết bị hữu ích trong hệ thống đường ống dẫn nước và dùng để giữ nước chảy theo một hướng duy nhất. Việc sử dụng van một chiều sẽ giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả cho hệ thống đường ống.

Công ty Lan Thanh là đơn vị uy tín và chuyên nghiệp trong lĩnh vực cung cấp các phụ kiện vật tư ngành nước. Tại đây, bạn có thể tìm thấy các sản phẩm van một chiều chất lượng với nhiều loại và kích cỡ khác nhau để đáp ứng nhu cầu sử dụng của khách hàng. Bên cạnh đó, công ty Lan Thanh cũng cam kết cung cấp cho khách hàng sản phẩm chất lượng, giá cả hợp lý và dịch vụ hậu mãi tốt.

Vì vậy, nếu bạn đang có nhu cầu mua van một chiều, hãy liên hệ với công ty Lan Thanh để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất. Bạn sẽ nhận được sản phẩm chất lượng, giúp giải quyết các vấn đề về đường ống dẫn nước một cách an toàn và hiệu quả. Đặc biệt, Lan Thanh hiện đã có mặt trên sàn thương mại điện tử Shopee để quá trình mua sắm, vận chuyển diễn ra thuận lợi nhất.